Τα εγκαίνια τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σισανίου & Σιατίστης κ. Αθανάσιος ο οποίος εγκαινίασε την Αγία Τράπεζα της Ζωοδόχου Πηγής που βρίσκεται δίπλα στον Ι.Μ.Ν Αγίου Δημητρίου Πόλεως Σιατίστης, πλαισιωμένος από τους ιερείς, τον Πρωτοσύγκελο π. Εφραίμ Τριανταφυλλόπουλο, τον π. Στέργιο Μπαχτιαβάνο, τον Ηγούμενο της Ιεράς Μονής Αγίου Αθανασίου εράτυρας Αρχιμανδρίτη π. Νικηφόρο, και τον προϊστάμενο του Ι.Μ.Ν Αγίου Δημητρίου πρεσβύτερο Δημήτριο Χήτο.
Πριν τον καθαγιασμό της Αγίας Τράπεζας έγινε Λιτάνευση των Ιερών οστών γύρο από τον Ι.Μ.Ν Αγίου Δημητρίου τρεις φορές.
Ακολούθησε η Τελετή του καθαγιασμού της Αγίας Τραπέζης, και στην συνέχεια τελέστηκε η πρώτη Θεία Λειτουργία, επί της εγκαινιασμένης Αγίας Τραπέζης με την παρουσία πιστών.
Σε αρκετά σημεία ο Μητροπολίτης κ. Αθανάσιος εξηγούσε στο εκκλησίασμα τα στάδια εγκαινιασμού, ενώ εσωτερικά του Μητροπολιτικού Ναού υπήρχε οθόνη όπου στο εκκλησίασμα προβάλλονταν τα τελούμενα εντός του ιερού. Ο κ. Αθανάσιος προσευχήθηκε για όλους τους ζώντας & κεκοιμημένους και την δωρήτρια κ. Ναούμα Ταχμιτζή για την ανακαίνιση του Ναού αυτού, και τόνισε ότι «Η μνήμη τους να είναι αιώνια καθώς ακόμα και όταν οι άνθρωποι τους ξεχάσουν, θα μνημονεύονται τα ονόματά τους σε κάθε Θεία λειτουργία που τελείται».
Επίσης ο Μητροπολίτης ευχαρίστησε τους ιερείς του ναού, τον προϊστάμενο του Ι.Μ.Ν Αγίου Δημητρίου τον πρεσβύτερο Δημήτριο Χήτο , και την Εκκλησιαστική επιτροπή για την μεγάλη προσφορά τους και το έργο τους στο ναό.
Στο τέλος οι πιστοί έλαβαν για ευλογία μια εικόνισα της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής .ενώ μαθητές από το κατηχητικό της Ενορίας μας προσέφεραν στους πιστούς γλυκό και αναψυκτικό.
Εσπερινός και υποδοχή Ιερών Λειψάνων
Ἐγκαίνια Ἱεροῦ Παρεκκλησίου Παναγίας Ζωοδόχου Πηγῆς 11 Σεπτεμβρίου 2021
ΤΟ ΙΕΡΟ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟ
ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ
Τὸ Ἱερὸ Παρεκκλήσιο τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς Σιατίστης, άνηγέρθη τὸ πρώτον πρὸ τοῦ 1767 βορείως τοῦ πρώτου Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου (1647) καὶ διεσώθη άπὸ τὴν πυρκαγιᾶ τοῦ 1910. Ὅμως κατεδαφήσθη ὥστε νὰ κτισθεῖ ὁ νέος καὶ μεγαλοπρεπὴς Ἱερὸς Ναὸς τοῦ Ἁγίου Δημητρίου (ὑπὸ Ἀριστοτέλους Ζάχου 1912), μὲ τὴν προοπτικὴ τῆς άνεγέρσεως νέου Παρεκκλησίου έφαπτομένου σὲ αὐτὀν.
Τὰ σχἐδια τοῦ Παρεκκλησίου έκπονήθηκαν ἀπὸ τὸν Ἀριστοτέλη Ζάχο τὸ 1931 καὶ ἀποτἐλεσαν δωρεὰ τοῦ ίδίου πρὸς τὴν γενέτειρά του (δαπάνη 15.000 δρχ) καὶ οἱ έργασίες άνεγέρσεως ἄρχισαν τὸ 1935 καὶ περατώθηκαν τὸ 1940. Εἶναι ρυθμοῦ σταυροειδοῦς μετὰ τροῦλου, διαστάσεων 8,0 x 5,0 μ.
Μὲ τὴν πάροδο των δεκαετιῶν τὸ Ἱερὸ Παρεκκλήσιο ὑπέστη σοβαρὲς ζημιὲς ἀπὸ τὴν εἰσροὴ ὀμβρίων ὑδάτων καὶ μὲ ἀπὀφαση τοῦ Ἑκκλησίαστικοῦ Συμβουλίου τοῦ Ἱ.Μ.Ν. Ἁγίου Δημητρίου, άνακαινίσθηκε τὸ θἐρος τοῦ 2020 δαπάνη τῆς εὐεργέτιδος τῆς ἐνορίας ἀλλὰ καὶ τῆς πὀλεως κ. Ναούμας Ταχμιτζή καὶ τὰ Θυρανοίξια πραγματόποήθηκαν τὸ ἑσπερας τῆς 6ης Αὐγοῦστου 2020 ὑπὸ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σισανίου & Σιατίστης κ.κ. Ἀθανασίου, ἐνῶ κατὰ τἠν 11η Σεπτεμβρίου 2021, ἑορτὴ τοῦ Ἁγίου Εὐφροσύνου τοῦ Μαγείρου τελεσθήσονται τὰ Ἐγκαίνια τοῦ Παρεκκλησίου ὑπὸ τοῦ ἰδίου Ἀρχιερέως.
Ἐκ τοῦ πονήματος τοῦ κ. Ἀναστασίου ἱ. Ν. Δἀρδα «Ὁ Μητροπολιτικὸς Ναὸς τοῦ Ἁγίου Δημητρἰου Σιάτιστας», Σιάτιστα 1995.
Η Ζ Ω Ο Δ Ο Χ Ο Σ Π Η Γ Η
Ἡ Ἑορτή τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς εἶναι Θεομητορικὴ ἑορτή. Ἀν καὶ ἀφορᾶ τὸ πρόσωπο τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας δὲν ἀντλεῖ τὸ ἑορτολογικὸ της περιεχόμενο ἀπὸ τὸ βίο της.
Ἡ ἑορτὴ αὐτή, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ καὶ τὸ συναξάριο τοῦ Πεντηκοσταρίου τὴν Παρασκευὴ τῆς Διακαινησίμου Ἐβδομάδος, τελεῖται ὡς ἀνάμνηση τῶν ἐγκαινίων τοῦ Ναοῦ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου· «Τῇ Παρασκευῆ τῆς Διακαινησίμου, ἑορτάζομεν τὰ ἐγκαίνια τοῦ Ναοῦ τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμών καὶ Θεομήτορος, τῆς Ζωηφόρου Πηγῆς· ἔτι δὲ καὶ μνείαν ποιούμεθα τὼν ἐν τοῦτῳ τελεσθέντων ὑπερφυῶν θαυμάτων παρὰ τῆς Θεομήτορος» [1].
Ὁ ἐν λόγῳ Ναὸς τῆς Θεοτόκου βρίσκεται στὴν Κωνσταντινούπολη. Κτίσθηκε ἀρχικὰ ἀπὸ τὸν Αὐτοκράτορα Λέοντα Α΄ τὸν Μεγάλο (457 – 474) τὸν ἐπονομαζόμενο Μακέλλη, κατόπιν ἑνὸς θαυμαστοῦ γεγονότος στὸ ὁποῖο ἔγινε μέτοχος. Ὅταν ἀκόμη ὁ Λέων ἦταν ἰδιώτης (πρὸ τῆς βασιλείας του) συνάντησε κάποτε, στὸν τόπο ὅπου τώρα βρίσκεται ὁ ἐν λόγῳ Ναός, ἕναν τυφλὸ ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος ζητούσε ἀπεγνωσμένα βοήθεια καὶ χειραγωγία. Ὁ Λέων τὸν σπλαχνίσθηκε καὶ τὸν χειραγώγησε. Ὅμως ὁ τυφλὸς κυριεύτηκε ἀπὸ ὑπερβάλλουσα δίψα καὶ παρακαλούσε θερμὰ τὸ Λέοντα νὰ του φέρει νερό. Ὁ καλοπροαίρετος Λέων ἄρχισε νὰ ἀναζητεῖ νερὸ στὴν περιοχὴ τοῦ δάσους, ὅμως εἰς μάτην, δὲν ἔβρισκε τίποτα.
Εὐθὺς ἄκουσε οὐράνια φωνὴ νὰ του λέει «οὐ χρέων σε Λέων ἀγωνιάν· τὸ γὰρ ὕδωρ ἐγγύς»[2]. Μετὰ ἀπ’ αὐτὸ καὶ ἀφοῦ πήρε θαῤῥος ἄρχισε ξανὰ τὴν ἀναζήτηση χωρὶς ὅμως ἀποτέλεσμα. Τότε ἄκουσε ξανὰ τὴν οὐράνια ἐκείνη φωνή «Λέων βασιλεῦ, εἰσιὼν τὸ ἐνδότερον συνηρεφὲς τοῦτο, καὶ τοῦ θολεροῦ ὕδατος μετὰ χεῖρας λαβών, θεράπευσον τῷ πηρῷ τὴν δίψαν· καὶ τὰς πεπηρωμένας ἐπιχρίσας ὄψεις ἐκείνου, γνώσῃ αὐτίκα ἥτις εἰμί, ἐκ πολλοῦ τόνδε κατοικοῦσα τὸν χῶρον»[3].
Καὶ ὁ Λέων ἔπραξε ἀμέσως κατ’ ἐντολὴ τῆς Θεοτόκου καὶ ὁ τυφλὸς ἀνέβλεψε· καὶ στὴ συνέχεια, ὅπως τὸ πρόῤῥησε ἡ Παναγία, ὁ Λέων ἔγινε βασιλεύς, καὶ μὲ βασιλικά ἔξοδα ἀνέγειρε στὸν τόπο τοῦ ἁγιάσματος περικαλλὴ Ναὸ πρὸς τιμὴν τής Ὑπεραγίας Θεοτόκου.
Τὸ ἁγίασμα αὐτὸ ἐπιτέλεσε πλῆθος θεραπειῶν καὶ στὸν πιστὸ λαὸ καὶ σὲ βασιλείς, μεταξὺ τῶν ὁποῖων καὶ ὁ Αὐτοκράτορας Ἰουστινιανός, ποὺ θεραπεύτηκε ἀπὸ τὴ δυσουρία ποὺ τὸν ταλαιπωροῦσε. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀνήγειρε μεγαλοπρεπὴ Ναὸ πρὸς τιμὴν τῆς Θεοτόκου. Ὁ Ναὸς αὐτὸς μετὰ ἀπὸ σοβαρὲς ζημιὲς ποὺ ὑπέστη ἀνακαινίσθηκε ἀπὸ τὸν Βασίλειο τὸν Μακεδόνα καὶ τὸν ὑιὸ του Λέοντα τὸν Σοφό, γιὰ τὰ πολλὰ θαύματα ποὺ ἐπιτελέστηκαν σ’ αὐτοὺς[4]. Ἀνάμεσα στὶς θαυμαστὲς θεραπείες τοῦ ἁγιάσματος ἐξέχουσα θέση κατέχει καὶ ἡ ἐκ νεκρῶν ἀνάσταση ἑνὸς Θεσσαλοῦ προσκυνητή, ὁ ὁποῖος ἐξεδήμησε φθάνοντας κοντά στὸ Ναό[5].
Μετὰ ἀπὸ καιρὸ καὶ ἐνὼ ὁ Ναὸς ἔμελλε νὰ πέσει «ἡ Θεοτόκος ὀφθαλμοφανῶς ἐφάνη ὁπως τὸν ἐβάστα»[6] μέχρι τὸ πλῆθος ποὺ βρισκόταν ἐντὸς του νὰ ἐξέλθει χωρίς κίνδυνο.
Τὴ μεγαλύτερη ὅμως καταστροφὴ ὁ Ναὸς ὑπέστη κατὰ τὴν Τουρκοκρατία. Κατεδαφίστηκε καὶ τὰ κατεδαφισθέντα ὑλικὰ χρησιμοποιήθηκαν γιὰ τὴν ἀνέγερση μουσουλμανικοῦ τεμένους τοῦ Σουλτάνου Βαγιαζήτ· καὶ τὸ μόνο ποὺ ἀπέμεινε ἧταν ἕνα μικρὸ παρεκκλήσιο ἀνάμεσα στὰ ἐρείπια [7].
Κατὰ τὸν 19ο αἰώνα ὁ Οὶκουμενικὸς Πατριάρχης Κωνσταντίνος Α΄ (1830 – 1834) πέτυχε τὴν ἀπόσπαση ἄδειας ἀνοικοδομήσεως ἀπὸ τὸ Σουλτάνο. Ἔτσι, ἄρχισε ἡ ἀνοικοδόμηση τοῦ ὑπάρχοντος ἔως σήμερα Ναοῦ, ἡ ὁποῖα διήρκησε ἀπὸ τὴν 26η Ἰουλίου 1833 μέχρι τὴν 30η Δεκεμβρίου 1834. Τὰ ἐγκαίνια τοῦ νεόδμητου Ναοῦ τελέστηκαν τὴν 2α Φεβρουαρίου 1835 ἀπὸ τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη Κωνσταντίνο Β΄ (1834 – 1835), συλλειτουργούντων δώδεκα ἀρχιερέων.
Ἄγνωστη παραμένει ἡ χρονολογία τῶν ἐγκαινίων τοῦ Ναοῦ τὰ ὁποῖα ἔδωσαν τὴν ἀφορμὴ γιὰ τὸν κατ’ ἔτος ἑορτασμὸ κατὰ τὴν Παρασκευὴ τῆς Διακαινησίμου. Ὅμως, ὁ καθορισμὸς αὐτὸς μπορεῖ νὰ συνδέεται καὶ μὲ τὴν ἀνάμνηση κάποιας θαυμαστῆς ἴασης ποὺ πιθανὸν συνέβη κατ’ αὐτὴν τὴν ἡμέρα.
Οἰκονόμος π. Δημήτριος Β. Χῆτος
[1]Πεντηκοστάριον, ἐκδ. Α.Δ.Ε.Ε., Ἀθήναι 2000, σ. 19.
[2] Πεντηκοστάριον, ό.π. σ. 19.
[3]Πεντηκοστάριον, ό.π., σ. 19.
[4]Βλ. Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορεῖτου, Συναξαριστῆς τῶν δώδεκα μηνῶν, τ. Ε’, Ἐκδ. Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 2003, σ.σ. 386 – 388.
[5] «ἀνήγειρε δὲ καὶ νεκρὸν ἡ Πηγή· ἥν δὲ ἐκεῖνος ἐκ Θεσσαλίας· κατερχόμενος γὰρ πρὸς αὐτήν, τελευτᾷ καθ’ ὁδόν· θνήσκων δὲ καὶ πνέον ταὰ λοίσθια, ἐπισκήπτει τοῖς ναύταις, ἐκεῖσέ πῃ πρὸς τὸν ναὸν ταῆς Πηγὴς ἀγαγόντας καὶ κάδους τρεῖς αὐτῷ τοῦ ἐκεῖθεν πηγάζοντος ὕδατος ἐπιχέοντας, θάψαι. Γίνεται τοῦτο· καὶ ὁ νεκρός, τοῦ ὕδατος ἐπιχυθέντος, διανίσταται» (Πεντηκοστάριον, ἐκδ. Α.Δ.Ε.Ε., Ἀθήναι 2000, σ. 19).
[6]Βλ. Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορεῖτου, Συναξαριστῆς τῶν δώδεκα μηνῶν, τ. Ε’, Ἐκδ. Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 2003, σ. 387.
[7]Βλ. Δημ. Ν. Μωραΐτου, Ζωοδόχου Πηγῆς, ἑορτή, Θ.Η.Ε. τ. 5ος , σ. 1242.
