Η Ανάσταση του Λαζάρου
Σήμερα, δύο μέρες πριν από την αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας, η Εκκλησία μας γιορτάζει την Ανάσταση του Λαζάρου, του φίλου του Κυρίου.
Στη Βηθανία ζούσε ο Λάζαρος με τις αδερφές του, τη Μάρθα και τη Μαρία. Ο Λάζαρος ήταν φίλος του Κυρίου. Κάποτε αρρώστησε πολύ βαριά. Οι αδερφές του έστειλαν μήνυμα στον Ιησού: «Κύριε, ο αγαπημένος σου φίλος είναι άρρωστος». Όταν το έμαθε ο Ιησούς είπε: «Αυτή η αρρώστια δεν είναι για να φέρει θάνατο, αλλά για να φανεί η δύναμη του Θεού, για να φανερωθεί με αφορμή την αρρώστια η δόξα του Υιού του Θεού».
Ο Ιησούς αγαπούσε τον Λάζαρο και τις αδερφές του, αλλά δεν έτρεξε κοντά τους αμέσως μόλις πληροφορήθηκε την ασθένεια. Έμεινε εκεί όπου βρισκόταν για δυο μέρες ακόμα. Κι όταν πέρασαν αυτές οι δυο ημέρες είπε στους μαθητές του: «Ας πάμε στην Ιουδαία. Ο Λάζαρος, ο φίλος μας, κοιμήθηκε. Πηγαίνω όμως να τον ξυπνήσω». Οι μαθητές του νόμιζαν ότι μιλάει για τον ύπνο του σώματος και του είπαν: «Κύριε, αν κοιμήθηκε θα γίνει καλά». Εκείνος όμως εννοούσε το θάνατο: «Ο Λάζαρος πέθανε», τους λέει. «Χαίρομαι όμως για σας, γιατί ο θάνατός του θα γίνει αφορμή για να πιστέψετε».
΄Όταν έφτασε ο Κύριος με τους μαθητές του στη Βηθανία, ο Λάζαρος βρισκόταν για τέταρτη ημέρα στο μνήμα. Είχαν έρθει εδώ και πολλοί Ιουδαίοι από τα Ιεροσόλυμα, γνωστοί και φίλοι της Μαρίας και της Μάρθας, για να τις συμπαρασταθούν στο πένθος τους. Όταν η Μάρθα έμαθε ότι ήρθε ο Χριστός στην πόλη τους, έτρεξε να τον προϋπαντήσει και του είπε: «Κύριε, αν ήσουν εδώ δεν θα πέθαινε ο αδερφός μου. Ξέρω όμως ότι και τώρα θα σου δώσει ο Θεός ό,τι του ζητήσεις». «Ο αδερφός σου θα αναστηθεί», της είπε ο Χριστός. «Ναι, Κύριε, ξέρω ότι θα αναστηθεί την ημέρα της Κρίσεως, όταν θα αναστηθούν όλοι οι νεκροί», είπε η Μάρθα. «Εγώ είμαι η Ανάσταση και η Ζωή», της απάντησε ο Κύριος. «Όποιος πιστεύει σε μένα, κι αν πεθάνει στο σώμα, θα ζήσει αιώνια. Και καθένας που με πιστεύει δεν θα πεθάνει ποτέ. Το πιστεύεις αυτό;». «Ναι, Κύριε», λέει η Μάρθα «πιστεύω ότι εσύ είσαι ο Χριστός, ο Υιός του Θεού, αυτός που περιμέναμε να έρθει στον κόσμο».
Στο μεταξύ η Μάρθα έστειλε μήνυμα στην αδερφή της, τη Μαρία, ότι είχε έρθει ο Κύριος. Η Μαρία πολύ βιαστική έτρεξε να τον συναντήσει. Μάλιστα οι Ιουδαίοι, που την είδαν να τρέχει, νόμισαν ότι πηγαίνει στο μνήμα να κλάψει τον αδερφό της. Η Μαρία όμως έτρεχε να συναντήσει τον Ιησού. Μόλις τον αντίκρισε έπεσε στα πόδια του και του έλεγε: «Κύριε, δεν θα πέθαινε ο αδερφός μου, αν ήσουν εδώ». Ο Ιησούς βλέποντάς την να κλαίει, λυπήθηκε βαθιά, συγκινήθηκε και δάκρυσε. «Πού τον έχετε βάλει;», τη ρώτησε. «Έλα και δες», είπε εκείνη. Και οι παριστάμενοι Ιουδαίοι έλεγαν: «Δες πόσο τον αγαπούσε! Άραγε αυτός που άνοιξε τα μάτια του τυφλού δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι, για να μην πεθάνει;».
Ο Ιησούς λοιπόν μαζί με τη Μαρία και τη Μάρθα και τους φίλους τους που βρίσκονταν στη Βηθανία έρχεται στο μνήμα. Αυτό ήταν μια σπηλιά, που την είσοδό της την έφραζε μια μεγάλη πέτρα. «Τραβήξτε την πέτρα!», λέει ο Ιησούς. «Κύριε, τώρα πια θα μυρίζει άσχημα γιατί είναι τέταρτη ημέρα σήμερα στο μνήμα», του λέει η Μάρθα, η αδερφή του νεκρού, μα ο Κύριος της απαντά: «Δεν σου είπα πως αν πιστέψεις θα δεις τη δύναμη του Θεού;»
Άνοιξαν λοιπόν οι παριστάμενοι το μνήμα του νεκρού, αφού τράβηξαν τη βαριά ταφόπλακα. Κι ο Ιησούς σήκωσε στον ουρανό τα μάτια του και είπε: «Πατέρα μου, σ’ ευχαριστώ που με άκουσες. Εγώ το ήξερα ότι πάντα με ακούς. Το είπα όμως για χάρη του πλήθους που στέκει εδώ γύρω, για να πιστέψουν ότι συ με απέστειλες». Κι ύστερα φώναξε δυνατά: «Λάζαρε, έλα έξω!». Βγήκε ο νεκρός με δεμένα τα πόδια και τα χέρια με πάνινες λουρίδες και το πρόσωπό του περιτυλιγμένο με το σουδάριο – όπως συνήθιζαν τότε να θάβουν τους νεκρούς. «Λύστε τον κι αφήστε τον να περπατήσει», τους είπε ο Ιησούς.
Πολλοί από τους Ιουδαίους που είχαν έρθει να επισκεφθούν τη Μάρθα και τη Μαρία συγκλονίστηκαν από αυτό το γεγονός και πίστεψαν στον Χριστό. Μερικοί όμως πήγαν και στους Φαρισαίους και τους είπαν αυτό που είχε κάνει ο Ιησούς. Εκείνοι αμέσως συγκάλεσαν συμβούλιο και αποφάσισαν πως είναι καλό για όλο το λαό να πεθάνει αυτός ο άνθρωπος. Από τότε ζητούσαν αφορμή για να συλλάβουν τον Κύριο.
https://www.pemptousia.gr
«Του δικαίου Λαζάρου η αναβίωσις»
του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ
Περιγράφοντας το θαυμαστό περιστατικό της αναστάσεως του Αγίου και Δικαίου Λαζάρου του τετραημέρου, ο Θεοφάνης ο Κεραμεύς αφ΄ ενός μεν στηρίζεται στη διήγηση του Ευαγγελιστού Ιωάννου, αφ΄ ετέρου δε, «έχων ως σύνοικον» στην κεκαθαρμένη καρδιά του την παρουσία του Αγίου Πνεύματος, ερμηνεύει θεολογικά και θεραπευτικά τα ευαγγελικά γεγονότα. Άλλωστε, για να αναφερθεί κανείς σε αυτά, χρειάζεται να έχει καθαρότητα καρδίας και ιδιαιτέρως το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος.
Γράφει χαρακτηριστικά ο ιερός πατήρ : «Ο επιστήθιος φίλος του Χριστού και Ευαγγελιστής Ιωάννης μάς προσφέρει σήμερα μια μεγάλη πνευματική πανδαισία· την αφήγηση δηλαδή της επανόδου στη ζωή του Δικαίου Λαζάρου, προσφέροντας από τη μία την εξιστόρηση των ιστορικών γεγονότων ως άρτο, από την άλλη κάνει νόστιμο το γεύμα χρησιμοποιώντας τις θεολογικές έννοιες αντί για καρυκεύματα.
Γι’ αυτό, έχοντας πνευματική εγρήγορση και τεντωμένη την ακοή και την διάνοια, ως καλοί συνδαιτυμόνες ας απολαύσουμε τα νοερά εδέσματα»1.
Και πρώτον, στέκεται ιδιαιτέρως στη φωνή του Χριστού : «Λάζαρε, δεύρο έξω». Και τούτο διότι «καλούσε την ψυχή του Λαζάρου από μακρυά, φώναξε με δυνατή φωνή. Και επειδή είχε πει από πριν στους Ιουδαίους ότι “έρχεται ώρα και νυν εστίν ότε οι νεκροί ακούσονται της φωνής του Υιού του Θεού και οι ακούσαντες ζήσονται”2.
Τώρα εκπληρώνει την υπόσχεσή του. Και με τη δυνατή φωνή χαρίζει στον νεκρό την ζωή για να μάθουν όλοι ότι όπως ο Πατέρας, έτσι “και ο Υιός ους θέλει, ζωοποιεί”3»4.
Γι’ αυτό έχει λεχθεί και επαναλαμβάνεται από τους ιερούς υμνογράφους, ότι η ανάσταση του επιστηθίου φίλου του Χριστού αποτελεί το προανάκρουσμα της Αναστάσεως του Χριστού, αλλά και της δικής μας αναστάσεως. «Την κοινήν Ανάστασιν προ του σου πάθους πιστούμενος, εκ νεκρών ήγειρας τον Λάζαρον, Χριστέ ο Θεός»5.
Ψάλλει ο ιερός υμνογράφος της Εκκλησίας.
Αυτήν την αλήθεια θα επαναλάβει και ο Άγιος Ανδρέας Επίσκοπος Κρήτης στον περίφημο κανόνα τονίζοντας : «Πιστούμενος Λόγε, την Ανάστασιν την σην, εκάλεσας τον Λάζαρον εκ τάφου, και ήγειρας ως Θεός, ίνα δείξης τοις λαοίς, Θεόν σε και άνθρωπον ομού»6.
Αυτή η φωνή ακούγεται καθημερινά ως φωνή υδάτων πολλών, ως φωνή μετανοίας και επιστροφής στο μυστικό σώμα του Χριστού, την Εκκλησία, προκειμένου να συνέλθουμε από το βαρύ ύπνο της ραθυμίας, να αποβάλλουμε την αμαρτία, να υποστούμε την καλή αλλοίωση με τη θεραπεία των παθών και να ζήσουμε την προσωπική μας ανάσταση.
Βεβαίως, όταν κανείς είναι πωρωμένος από την αμαρτία και τυφλωμένος από το σκοτάδι της απιστίας, αμφισβητεί όχι μόνο την ανάσταση του Λαζάρου, αλλά και του Χριστού κι όλο το έργο της Θείας Οικονομίας το οποίο επιτέλεσε ο Δεσπότης Χριστός για την επαναφορά του ανθρώπου στο πρωτόκτιστο κάλλος.
Αυτή η φωνή που ακούσθηκε στο Δίκαιο Λάζαρο θα ακουσθεί και κατά την ημέρα της Δευτέρας Παρουσίας · τότε που θα κληθούμε άπαντες να υπαντήσουμε το Δεσπότη Χριστό ερχόμενον να κρίνει τον κόσμο.
Δεύτερον.
Ο ιερός συγγραφέας χαρακτηρίζει το θαύμα αυτό της αναστάσεως του Τετραημέρου ως μέγα, υπερφυές και ανέλπιστο. Γράφει : «Δεν αναστήθηκε ο Λάζαρος πνέοντας τα λοίσθια από κάποια αρρώστια όπως ο δούλος του εκατοντάρχου, ούτε δόθηκε ζωή σε κάποιο παιδί που μόλις είχε πεθάνει όπως η κόρη του αρχισυναγώγου, ούτε σηκώθηκε όρθιος εκ της σορού κάποιος νεαρός που επρόκειτο να τοποθετηθεί σε τάφο, όπως στην πόλη της Ναΐν.
Αλλά ένας άνθρωπος που ήδη είχε περάσει στην ιστορία και ήταν νεκρός από καιρό, ενώ τρωγόταν από τα σκουλήκια της γης και το σώμα του αποσυντίθετο εξ’ ανάγκης, έρχεται ξανά στη ζωή με μια φωνή. Και αυτός που ήταν δεμένος με αλυσίδες, τινάζεται πάνω»7.
Και το πιο παράδοξο, όπως αναφέρει και πάλι ο Θεοφάνης ο Κεραμεύς ερμηνεύοντας τη διήγηση του Ευαγγελιστού Θεολόγου, είναι η διαταγή του Χριστού : «λύσατε αυτόν και άφετε υπάγειν»8.
Το κάνει αυτό ο Χριστός για να βεβαιωθούν οι Ιουδαίοι.
Να βεβαιωθούν με την όσφρησή τους, όταν μύρισαν τη δυσωδία κατά την ώρα που σήκωναν την πέτρα.
Να βεβαιωθούν με την αφή τους, όταν έλυσαν τα δεμένα πόδια και τα χέρια και το σουδάριο που κάλυπτε ολόγυρα την κεφαλή του.
Αλληγορικά θα πει ο ιερός Θεοφάνης ότι εκείνη η φωνή του Χριστού σημαίνει το ευαγγελικό κήρυγμα και το δεμένο με τα νεκρικά σάβανα σώμα του Λαζάρου δηλώνει την ανθρώπινη φύση που ήταν χειροπόδαρα δεμένη με τις αλυσίδες της αμαρτίας.
Το σουδάριο, κατά τον ιερό συγγραφέα, είναι το νέφος που σκεπάζει και σκοτεινιάζει το φως που ακτινοβολεί στην ανθρώπινη ψυχή. Από αυτά τα δεσμά απελευθερώθηκε από τους Αποστόλους και τους Διδασκάλους και αφέθηκε να βαδίσει στη μακαρία ζωή.
Αυτή η φωνή του Χριστού ας ηχήσει δυνατά μέσα στην καρδιά του καθενός μας.
Ας ηχήσει μέσα στο σκότος που επικρατεί από την απιστία στον πλανήτη ολόκληρο και ιδιαιτέρως στην πατρίδα μας την αγιοτόκο.
Και η ύπαρξη αυτή του σκότους δεν είναι τωρινό φαινόμενο· έχει αρχίσει εδώ και αρκετά χρόνια.
Αποτελεί δε και ευθύνη και των Ποιμένων της Εκκλησίας, διότι δεν δώσαμε στους ανθρώπους μας το υγιές κλίμα της Παραδόσεώς μας και δεν τους ενώσαμε με αυτήν. Και Παράδοση είναι ο τρόπος ζωής τον οποίον έφερε ο Χριστός στον κόσμο.
Σήμερα επικρατεί το σύνθημα : «Ο θάνατός σου, η ζωή μου».
Ο τόπος μας, ὅμως, έζησε κατά το παρελθόν με την παρουσία του Χριστού, της Παναγίας και των Αγίων και είχε ως οδηγό και υπογραμμό τη ζωή του Χριστού : «Πεθαίνω εγώ, για να ζήσεις εσύ». Μόνον έτσι θα μπορέσει να αλλάξει καί πάλι η κοινωνία μας.
Αν, δηλαδή, βάλουμε σαν κέντρο της ζωής μας το Χριστό και όχι τον ανθρωποθεό.
Ας μας βοηθήσει ο Δίκαιος Λάζαρος, ο φίλος του Χριστού, με τις δραστικότατες πρεσβείες του στο Θρόνο της Θείας Μεγαλοσύνης, ώστε να γίνουμε φίλοι Του, συγκοινωνοί των παθημάτων Του και της Αναστάσεώς Του.
«Ζωήν υπάρχων Κύριε, και φως αληθινόν, Λάζαρον νεκρόν φωνήσας ανέστησας· ως δυνατός γαρ πάσιν έδειξας, ότι Θεός ζώντων και νεκρών υπάρχεις»9.
1 Θεοφάνους Κεραμέως, «Εις την του δικαίου Λαζάρου ανάστασιν», PG 132,512-513
2 Ιω. 5,25
3 Ιω. 5,21
4 ο.π. PG 132,537
5 Απολυτίκιο Αγίου Λαζάρου
6 Θ’ ωδή Κανόνος Αποδείπνου Παρασκευής προ Βαΐων
7 ο.π. PG 132,540
8 Ιω. 11,44
9 Ε’ ωδή Κανόνος Αποδείπνου Παρασκευής προ Βαΐων
Περιγραφή της εικόνας της ανάστασης του Λαζάρου
Η παράσταση μας μεταφέρει έξω από την πόλη, σε βράχους. Σ’ έναν από αυτούς, όπως συνήθιζαν οι Ιουδαίοι, ήταν λαξευμένο το μνήμα του Λαζάρου. Δεσπόζει κι εδώ η μορφή του Χριστού. Βλέπουμε τη θλίψη του, αλλά μαντεύουμε και τη θεότητά του. Την τελευταία προδίδουν, πρώτο, η μεγαλοπρεπής στάση του και, δεύτερο, το γεγονός ότι οι Ιουδαίοι (τους βλέπουμε στη δεξιά ομάδα των προσώπων) κοιτάζουν το Χριστό και όχι το Λάζαρο. Το ένα χέρι του Κυρίου κρατάει ειλητό και το άλλο με εκφραστική κίνηση εκτείνεται προς το Λάζαρο. Με το πρόσταγμά του ο Λάζαρος ανασταίνεται. Ένας νέος αφαιρεί τις ταινίες κι ένας άλλος σηκώνει την πλάκα του τάφου. Εντυπωσιακές οι αδελφές του Λαζάρου. Προσκυνούν τον Κύριο έχοντας στα πρόσωπά τους χαραγμένη την άφατη λύπη τους.
Έτσι η εικόνα μας εκτός από το θεικό της στοιχείο έχει και το ανθρώπινο. Άλλες εικόνες, όπως της Αναλήψεως, της Αναστάσεως κ.α. έχουν κρυμμένο το μυστήριό τους και φανερό το συμβολικό τους χαρακτήρα. Εδώ τα πράγματα είναι κατανοητά και φανερά. Ο Ουσπένσκη λέει:«Η εικόνα μεταδίδει την εξωτερική, φυσική πλευρά του θαύματος, κάνοντάς την προσιτή στην ανθρώπινη αντίληψη και έρευνα, όπως όταν τελέστηκε το θαύμα και όπως ακριβώς αναφέρεται στα Ευαγγέλια».
Η παράσταση συγκινεί με τα πρόσωπα των Εβραίων που έτρεξαν να παρηγορήσουν τις πονεμένες αδελφές του Λαζάρου. Γίνονται αυτόπτες μάρτυρες του θαύματος και πολλοί «θεασάμενοι α εποίησεν ο Ιησούς, επίστευσαν εις αυτόν».
Η εικόνα της Έγερσης του Λαζάρου μας προτρέπει να θυμηθούμε τα βαρυσήμαντα λόγια του Κυρίου: «Εγώ ειμι η ανάστασις και η ζωή. Ο πιστεύων εις εμέ, καν αποθάνη, ζήσεται και πας ο ζων και πιστεύων εις εμέ ου μη αποθάνη εις τον αιώνα».
