Επιμνημόσυνη δέηση στο Καστράκι για τα Ελευθέρια της Σιάτιστας!

Την Κυριακή 3 Νοεμβρίου 2019, το απόγευμα, παραμονή του εορτασμού της απελευθέρωσης της Σιάτιστας από τον τουρκικό ζυγό, στο «Ύψωμα λοχαγού Καπιτσίνη», μετά την ακολουθία του Εσπερινού στον Ιερό Ναό του Αγίου Ελευθερίου, ακολούθησε Επιμνημόσυνη Δέηση στο Μνημείο Ηρώων, για τους 70 Πεσόντες Υπέρ Πατρίδος, στη Μάχη της 4ης Νοεμβρίου 1912.

Ο Εσπερινός τελέστηκε από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης κ. Αθανάσιο και τους Ιερείς του Ι.Μ.Ν. Αγίου Δημητρίου Πόλεως Σιατίστης, παρουσία των δημοτικών και πολιτικών αρχών, και πλήθους κόσμου. Επακολούθησε κατάθεση τιμητικών Στεφάνων.

Στη συνέχεια εκφωνήθηκαν τα ονόματα των πεσόντων που φυλάσσονται στο Ναό του Αγίου Ελευθερίου, τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή και όλοι μαζί έψαλλαν τον Εθνικό Ύμνο, με πνεύμα συγκίνησης, τιμής και περηφάνιας.

 

 Από αρχείο

Στο αρχείο του κ. Γεωργίου Μπόντα βρίσκεται η επιστολή που έλαβαν οι προφυλακές της Σιάτιστας από τον Μεχμέτ Πασά για το λαό της Σιάτιστας.

Το γράμμα αυτό έφερε στη Σιάτιστα την Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 1912 ο Οσμάν Μπάτσαρος, Τούρκος προύχοντας του χωριού Βρογκίστας, σημερινό Καλονέρι, και την Κυριακή 4 Νοεμβρίου 1912 έγινε η μεγάλη και ιστορική μάχη της Σιάτιστας.

Το περιεχόμενο της επιστολής έχει ως εξής:

«Αύριον πρωί περί την 1ην ώρα (τουρκική) (7 π.μ. ελληνική), να αποστείλετε πέντε προκρίτους, δια να παραδώσητε την πόλιν, άλλως θα βαδίσω εναντίον αυτής και θα την βομβαρδίσω».

Λειψίστη (Νεάπολη), 2 Νοεμβρίου 1912

Μεχμέτ Πασάς

Γενικός Αρχηγός Στρατού

 

 

Η ομιλία του κ. Γεωργίου Μπόντα, λαογράφου και πρώην Διευθυντή της Δημόσιας κεντρικής Ιστορικής Μανούσειας Βιβλιοθήκης Σιάτιστας.

Η μεγάλη και ιστορική μάχη της Σιάτιστας, 4 Νοεμβρίου 1912

«Εις το Γκραντίστι το βουνό

πουλί δεν ανεβαίνει

μα εμένα ο νους μου εδώ πετά

και νοσταλγεί τα μέρη».

Σ’ αυτό το μέρος, πριν 107 χρόνια, έγινε η μεγάλη και ιστορική μάχη της Σιάτιστας στις 4 Νοεμβρίου 1912. Ο στρατηγός Νικόλαος Κλαδάς, διοικητής της πυροβολαρχίας κατά τη μάχη της 4ης Νοεμβρίου 1912, γράφει τα εξής «Στις πολεμικές του αναμνήσεις»: «Η μάχη της Σιατίστης είναι μοναδική εις το είδος της κατά τους Βαλκανικούς πολέμους και η νικηφόρος έκβασις τα μέγιστα συνετέλεσεν όχι μόνον εις την σωτηρίαν της πόλεως Σιατίστης και των εν αυτή καταφυγόντων πολλών χιλιάδων προσφύγων γυναικοπαίδων, αλλά και εις την έγκαιρον προέλασιν του Ελληνικού στρατού προς κατάληψιν της Θεσσαλονίκης. Ο Ελληνικός στρατός εξησφάλισε και εμονιμοποίησε την ελεθευρία της Σιατίστης, αλλά δεν απελευθέρωσε υπό την καθαράν σημασίαν του στρατιωτικού όρου, καθ’ όσον η ενθουσιώδης αυτή πόλις απηλευθερώθη μόνη της».

Η Σιατιστινή ζωγράφος και λογοτέχνιδα Θάλεια Φλωρά – Καραβία, η οποία ήταν τότε ανταποκρίτρια σε εφημερίδα της Αιγύπτου, γράφει στο βιβλίο της «Εντυπώσεις από τον πόλεμο του 1912 – 1913»: «Η Σιάτιστα είχε την υπερηφάνεια ότι ύψωσε την Ελληνικήν Σημαίαν μόνη της προτού έλθη ο στρατός. Με τας φήμας των νικών του Σαρανταπόρου και των Σερβίων και πριν ακόμα γνωσθή η κατάληψη της Κοζάνης μερικοί τολμηροί, ανυπόμονοι Σιατιστινοί εξεσκούριασαν ολίγα κρυμμένα όπλα και εκήρυξαν την πόλην Ελληνικήν».

Βρισκόμαστε στο Ύψωμα Γκραντίστι, υψόμετρο 1036 μ., όπου έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι ο επικεφαλής των 300 Κρητών εθελοντών, υπολοχαγός Γεώργιος Καπιτσίνης, από την Μονεμβασιά της Πελοποννήσου, οι Κρητικοί Λεωνίδας Παπαμαλέκος, Γεώργιος Παπαδόπετρος και Παναγιώτης Φιωτάκης και οι Σιατιστινοί Γεώργιος Τσίπος και Αθανάσιος Δημ. Χατζηζήσης. Τραυματίστηκαν βαριά οι Σιατιστινοί Ηρακλής Γκιουλέκας, Λάζαρος Κατσανίκος και Κωνσταντίνος Γ. Γκαγκασούλης.

Το Ύψωμα αυτό με το υπ’ αριθ. 483 Β. Λ. του 1969 ονομάστηκε «Ύψωμα Υπολοχαγού Γεωργίου Καπιτσίνη».

Απέναντι αριστερά είναι το βουνό Καστράκι, υψόμετρο 1069,33 μ. και εμβαδό 22 στρέμματα και δεξιά είναι το βουνό Σβέρτσος υψόμετρο 1300 μ. όπου με το υπ’ αριθ. 218 Π.Δ. του 1984 ονομάστηκε Κάστρο.

Οι κορυφές των 3 αυτών βουνών θα διηγούνται σ’ όλους εμάς και στις επερχόμενες γενεές την άφθαρτη δόξα της Σιάτιστας και ότι η ελευθερία είναι τόσο βαθιά ριζωμένη στους βράχους της, ώστε είναι αδύνατο να βρεθεί εχθρός, που να είναι ικανός να την ξεριζώσει, όσο ισχυρός και αν είναι.

Ο Κρητικός Σταύρος Κελαϊδής, δικηγόρος, ο οποίος έλαβε μέρος στη μάχη της Σιάτιστας στις 4 Νοεμβρίου 1912 στο εξαίρετο βιβλίο του με τίτλο «Εθελοντικά Σώματα Κρητών εν Μακεδονία», γράφει για τη Σιάτιστα: «Η Σιάτιστα είναι το προπύργιον του Ελληνισμού εν τη περιφερεία εκείνη. Οι κάτοικοι ευγενείς, περιποιητικοί, ακραιφνείς, πατριώται, γνωστοί εκ του πρώτου Μακεδονικού αγώνος. Αξίζει να αποθάνη τις υπέρ της ελευθερίας των».

Ο γιατρός και αρχηγός των Εθελοντών Κισσαμιτών Κρητών, Μιχαήλ Αναστασάκης, από την Κρήτη, «Στις ιστορικές του αφηγήσεις του 1912», για τη μάχη της Σιάτιστας γράφει τα εξής: «Εάν η Σιάτιστα έπιπτεν, ίσως τα όρια του Ελληνικού Κράτους να ήσαν νοτιώτερον της Φλωρίνης».

Ο ποιητής Σπύρος Ματσούκας από την Υπάτη της Φθιώτιδος, στο ποίημά του «Στη Σιάτιστα», που την επισκέφθηκε τον Ιούλιο του 1918 γράφει:

«Γειά σας χαρά σας βρε παιδιά και Κρητικά αστέρια

σύντροφοι της Ελευθεριάς, που με τον Καπιτσίνη

βρήκατε μνήματα καρδιές Σιατιστινές ξεφτέρια

και μοιρολόγια αθάνατα γεμάτα καλοσύνη.

Για τον Παπαμαλέκο μου το δάκρυ μου θα χύνω

και για τον Παπαδόπετρο μνημόσυνα θα κάνω.

Γειά σας χαρά σας Κρητικοί μεγάλα παλικάρια

που στα βουνά της Σιάτιστας πέσατε σα λιοντάρια».

Ζήτω η Ιστορική, η Λεβεντογέννα, η Παραδοσιακή, η Ευεργετομάνα και Εύανδρος Σιάτιστα μια πόλη με πλούσια ιστορία, παράδοση και πολιτισμό, μια πόλη που είναι μεσ’ τα βουνά κτισμένη και με την ιστορία της στον κόσμο ξακουσμένη και είναι στολίδι διαλεχτό σ’ όλη την οικουμένη.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της Σιάτιστας κορυφώνονται την Δευτέρα 4 Νοεμβρίου 2019.