“Εγκύκλιος επί τη Κυριακή Β Ματθαίου ''

  

 ΕΛΛΗΝΙΚΗ  ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΙΕΡΑ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΣΙΣΑΝΙΟΥ ΚΑΙ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ

Ἐγκύκλιος

ἐπὶ τῇ Κυριακῇ Β Ματθαιου

Πρός

τόν Ἱερό Κλῆρο καί τόν εὐσεβῆ Λαό

τῆς Μητροπόλεως μας

 

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

Ὁ Κύριός μας κάλεσε τοὺς πρώτους μαθητές καὶ τοὺς εἶπε ὅτι θὰ τοὺς κάνει «ἁλιεῖς ἀνθρώπων». Τοὺς εἶπε: «αὐτὴ ἡ τέχνη ποὺ ἔχετε, τὸ νὰ ψαρεύετε, αὐτὴ πλέον θ’ ἀποκτήσει ἄλλη διάσταση. Θὰ σᾶς κάνω ψαράδες ἀνθρώπων καὶ ἐλᾶτε νὰ μὲ ἀκολουθήσετε». Αὐτοί, σὰν ἁπλοὶ ἄνθρωποι, πῆγαν χωρὶς νὰ τὸ πολυμελετήσουν μέσα τους.

Νὰ σχολιάσουμε ἐδῶ ὅτι ὅποιος πολυμελετάει μὲ λογισμοὺς στὴ ζωή του, εἶναι χαμένος ἀπὸ χέρι. Ὅποιος πολυμελετάει στὴ ζωή του τὸ πῶς θὰ πάει κοντὰ στὸ Θεό, αὐτὸς ποτὲ δὲ θὰ κάνει ἀρχή. Χρειάζεται τόλμη καὶ ρίσκο στὴ ζωὴ γιὰ νὰ βροῦμε τὴν ἀλήθεια. Οἱ μαθητὲς λοιπόν, χωρὶς πολλὰ-πολλὰ ἀκολούθησαν τὸν Κύριο. Γιατὶ εἶχαν λεβεντιὰ ψυχῆς. Σήμερα ὅμως μᾶς λείπει αὐτὴ ἡ λεβεντιά, ὥστε νὰ θυσιάσουμε τὰ πάντα γιὰ τὴν ἀλήθεια.

Ὁ Κύριος εἶπε ὅτι θὰ τοὺς κάνει ψαράδες ἀνθρώπων. Ἐδῶ τίθεται ἕνα τεράστιο ζήτημα: καλά, αὐτοὶ εἶναι ἀγράμματοι, δὲν ξέρουν τίποτα. Ποῦ θὰ βροῦν αὐτὴ τὴ δυνατότητα; Ἐμεῖς ξέρουμε ὅτι πρέπει νὰ εἴμαστε σοφοί,  νὰ ξέρουμε ὅλη τὴν Ὀρθόδοξη Θεολογία ἀπ’ἔξω, γιὰ νὰ βοηθήσουμε τοὺς ἀνθρώπους, νὰ τοὺς ἀνοίξουμε τὰ μάτια. Ὁ Κύριος κάτι ἄλλο ὅμως μᾶς ὑποδεικνύει, διὰ τῆς ἀποστολικῆς κλήσεως τῶν ταπεινῶν ψαράδων. Οἱ «ἔξυπνοι» μᾶς κλείνουν τὴν ὁδὸ γιὰ τὸ Θεό, καθὼς καὶ οἱ δῆθεν «ἅγιοι» καὶ «φωτισμένοι». Αὐτὸς ποὺ μᾶς ἀνοίγει τὸ δρόμο εἶναι ὁ Χριστός. Δηλαδή, ἂν δὲν ἔχουμε τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, δὲ μποροῦμε νὰ ἐμπνεύσουμε κανέναν ἄνθρωπο. Αὐτὸ τὸ δίνει ὁ Κύριος ὅπου θέλει, ὡς δωρεά, σύμφωνα μὲ τὴ δεκτικότητα τῆς καρδιᾶς.

Δὲν εἶναι ἀρκετὸ, γιὰ νὰ ἐμπνεύσεις ἕναν ἄνθρωπο, νὰ τοῦ ἐξηγεῖς ποιὰ εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Θεολογία καὶ ποιὸς εἶναι ὁ δρόμος τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ χρειάζεται νὰ ἔχεις καὶ «διάκριση πνευμάτων». Γιατί, κατὰ τὸν ἅγιο Μάξιμο τὸν Ὁμολογητή, ὁ διάβολος δὲ φοβᾶται οὔτε τὴ σωφροσύνη, οὔτε τὴ νηστεία, οὔτε τὴ χαμαικοιτία, οὔτε τίποτε, ἂν ὅλ’αὐτὰ γίνονται γιὰ χατίρι του. Ἄρα, λέει ὁ Ἅγιος, ὅτι καὶ τὸ καλὸ καὶ τὴν ἀλήθεια μπορεῖ νὰ τὰ κάνουμε γιὰ τὸ χατίρι τοῦ διαβόλου. Ἄρα, πρέπει νὰ ξεκαθαρίσουμε πάνω ἀπ’ὅλα μέσα μας τὰ κίνητρα καὶ τὸ σκοπὸ τῶν πράξεών μας.

Κάποτε πῆγαν κάποιοι στὸν ἀββᾶ Ποιμένα νὰ τοῦ ποῦν ὅτι ὁ Ἐπίσκοπος εἶναι αἱρετικός, καὶ τὸν ζάλισαν. Τότε ὁ ἀββᾶς λέει στοὺς ἀδελφούς: «βάλτε τους μιὰ σουπίτσα νὰ φᾶνε καὶ νὰ φύγουν γιατὶ εἶναι σαλεμένοι». Θέλουμε νὰ σώσουμε ὅλο τὸν κόσμο μὲ τὰ μυαλὰ καὶ τὶς θεωρίες μας, χωρὶς νὰ ἔχουμε προσωπικὴ σχέση μὲ τὸ Θεό. Χωρὶς γνώση τοῦ πνευματικοῦ ἀγώνα καὶ ἐμπειρία κολάσεως καὶ μετανοίας, δὲ μποροῦμε νὰ ἐμπνεύσουμε τὸν ἄνθρωπο, διότι ἂν δὲν περάσουμε ἀπὸ όδυνηρὴ ἀναζήτηση τοῦ Θεοῦ, δὲ θὰ πονέσουμε κανέναν ἄνθρωπο καὶ θὰ ὑπηρετοῦμε ἁπλῶς μιὰ «ἀλήθεια» ἄσχετη μὲ τὸν προσωπικὸ ἀγώνα καὶ τὴν προσωπικὴ ἀλήθεια τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Μὰ, ὁ κάθε ἄνθρωπος εἶναι τελείως διαφορετικός, γι’αὐτὸ χρειάζεται προσωπικὴ προσέγγιση. Ἂν πλησιάζω τοὺς ἀνθρώπους βάσει ἑνὸς «συστήματος ἀληθειῶν καὶ διδασκαλιῶν», δὲν ἀποκτῶ ἀνθρώπινη σχέση. Ὁ ἀληθινὸς πατέρας πολλῶν παιδιῶν, προσεγγίζει τελείως διαφορετικὰ τὸ κάθε παιδί του.

Ὁ Κύριος λοιπὸν προσέγγισε τοὺς ἀγράμματους καὶ ὄχι τοὺς σοφοὺς τῆς θρησκείας τῆς ἐποχῆς, γιατὶ ἦταν ἁγνοὶ, καθαροὶ ἄνθρωποι. Δὲν ὑπῆρχε στὸ μυαλό τους κανένα ἀποτύπωμα ψεύτικης θρησκευτικῆς θεωρίας, γι’αὐτὸ ἔβλεπαν ἀτόφια τὴν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἅγιος Χρυσόστομος λέει ὅτι διάλεξε τοὺς ἀγράμματους γιὰ νὰ μὴν περηφανεύονται ὅτι κάτι δικό τους εἶχαν ἢ ἔκαναν, ἀλλὰ νὰ λέγουν καὶ νὰ νιώθουν ὅτι ὅλα ἦταν τῆς Χάριτος τοῦ Χριστοῦ.. Τί νὰ ὑπερηφανευτεῖ ὁ ἀγράμματος ψαράς; Πῶς ἔκανε θαύματα, φώτιζε ἀνθρώπους, μιλοῦσε ξένες γλῶσσες; Ἔλεγε: «Τίποτε δὲν εἶναι δικό μου, ὅλα εἶναι τοῦ Θεοῦ». Καὶ συνεχίζει συγκλονίζοντάς μας ὁ Ἅγιος, λέγοντας: «Ἂν θέλει ὁ Θεὸς κάποιον νὰ κάνει ποιμένα, πρῶτα τὸν ταπεινώνει, τὸν κάνει νὰ γευθεῖ τὴν προσωπική του ἀποτυχία, νὰ δεῖ τὰ χάλια του». Ἄρα, ὁ σωστὸς παιδαγωγὸς εἶναι ὁ συντετριμμένος, ὁ χαμένος.

Συνήθως ἀποδεικνύονται προβληματικοὶ οἱ «ἐπὶ θρόνου καθήμενοι» τῆς ἠθικῆς καὶ ἔτσι ὑψηλὰ ἱστάμενοι ἄνθρωποι. Λειτουργοῦν μὲ βάση τὰ δικά τους μέτρα ἠθικῆς καὶ ἀλήθειας. Μά, δὲν καλούμαστε νὰ λειτουργήσουμε τὸ δικό μας μέτρο ἀντίληψης, ἀλλὰ τὸ μέτρο τοῦ πνεύματος καὶ τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ γιὰ κάθε πρόσωπο. Ἀκοῦμε συχνὰ νὰ λέγεται: ὁ τάδε ἅγιος περὶ αὐτοῦ τοῦ θέματος ἀπεφάνθη αὐτό, ἄρα καὶ τώρα αὐτὸ ἱσχύει. Δὲν εἶναι σωστὴ στάση αὐτή, διότι λησμονοῦμε ὅτι πάντα εἶναι ζωντανὸς ὁ Θεός, ἄρα σὲ κάθε περίπτωση τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ μᾶς φωτίζει, ἂν εἴμαστε ἀνοικτοὶ σ’αὐτὸ καὶ ὄχι στὰ μυαλά μας, τὶ πρέπει νὰ κάνουμε, πῶς πρέπει νὰ προσεγγίσουμε τὸν κάθε ἄνθρωπο. Αὐτὸ ἀπαιτεῖ αἴσθηση καὶ συναίσθηση συντριβῆς καὶ ἀποτυχίας. Νὰ ποῦμε στὸ Θεὸ «δὲν ξέρω τὶ κάνω, εἶμαι χαμένος, ἔλα σὺ καὶ κάνε κουμάντο».

Ἂν ἔχουμε παιδιὰ καὶ τὰ μεγαλώνουμε δεσμευτικὰ κατὰ τὶς δικές μας ἀντιλήψεις, θὰ ἀρρωστήσουμε κι ἐμεῖς καὶ τὰ παιδιά. Πρέπει πρῶτα νὰ ξεκαθαρίσουμε μέσα μας γιατὶ ζοῦμε, γιατὶ ἔχουμε παιδιά, γιατὶ κηρύττουμε, γιατὶ διακονοῦμε τοὺς ἀνθρώπους. Εἶναι γιατὶ ἀναζητοῦμε πραγματικὰ τὸ Θεό; Εἶναι γιατὶ ὁ θάνατος νικήθηκε; Εἶναι πραγματικὸς ὁ πόθος μας νὰ θεραπευθεῖ ὁ ἄνθρωπος;  Ἂν ναί, τότε ἄλλη προσέγγιση μᾶς δίνει ὁ Θεός: ἡ πρώτη αἴσθηση ποὺ ἀναδύεται εἶναι ἡ ἐλευθερία∙ δὲν ἔχουμε ἄγχος ἂν ἀποτύχουμε ἢ ὄχι, οὔτε «πνίγουμε» τὸν ἄνθρωπο σώνει καὶ καλὰ νὰ τὸν ἀλλάξουμε. Γιατὶ ἂν ἔχουμε μάθει ἐμεῖς ὄντως τὴν πνευματικὴ ὁδό, καὶ ἡ ζωή μας δὲν εἶναι μιὰ θρησκευτική ὀχύρωση ψυχολογικοῦ περιεχομένου, ἀλλὰ μιὰ ἀληθινὴ προσέγγιση τοῦ Θεοῦ, νιώθουμε τὴν τραγικότητα τοῦ ἀνθρώπου. Ἄλλωστε «ὅλοι ἁμάρτησαν», λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Νιώθουμε τὰ χάλια μας. Νιώθουμε τὶ σημαίνει κόλαση. Τὶ σημαίνει Χάρις Θεοῦ. Καὶ τότε συγκινεῖται ὁ ἄνθρωπος. Ἐκλεπτύνεται ἡ ψυχή του καὶ δὲν ἀνέχεται κανένας νὰ εἶναι στὴν κόλαση. Ἀντιθέτως, στέλνοντας τοὺς ἄλλους στὸ «πῦρ τὸ ἐξώτερον», εἶναι γιατὶ ἐμεῖς τὸ γευόμαστε, ἐφόσον δὲν ἔχουμε γευτεῖ ὄντως τὶ σημαίνει Χάρις Θεοῦ.

Ἐμεῖς λοιπόν, νὰ ψάχνουμε τὰ θετικὰ τῶν ἀνθρώπων γιὰ νὰ τοὺς ἐνθαρρύνουμε στὴν πορεία τοῦ Θεοῦ, ὄχι γιὰ νὰ δικαιολογοῦμε τὶς ἁμαρτίες τους. Τότε θὰ εἴμαστε ἀληθινοὶ καὶ θὰ τοὺς δίνουμε θάρρος, θὰ ἀναπαύεται καὶ ἡ καρδιά μας καὶ θὰ προσευχόμαστε.Ὅταν ὅμως λειτουργοῦμε ἐγκεφαλικὰ ὡς πρὸς τὸ σωστὸ καὶ τὸ λάθος, εἴμαστε πνιγμένοι καὶ πνίγουμε τοὺς ἄλλους. Τὸ Θεὸ δὲν τὸν ἐνδιαφέρει τὶ εἶναι σωστὸ καὶ τὶ λάθος, ξεπερνάει αὐτὰ τὰ ἠθικὰ σχήματα. Ὁ Θεὸς ἀνοίγει τὸν ὁρίζοντα γιὰ τὸ τὶ εἶναι ζωὴ καὶ τὶ εἶναι θάνατος. Τὶ εἶναι φωτιὰ καὶ τὶ σκότος. Ὅταν ἔχουμε αὐτὴ τὴν αἴσθηση, τότε ἔχουμε ἀνάγκη νὰ ὑπηρετοῦμε τὸ ἀγαθό, νὰ εἴμαστε μέσα στὸ ἦθος τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ στὴν ὀρθὴ ἠθική, ὄχι γιατὶ μᾶς ἐξαναγκάζει κανείς, ἀλλὰ γιὰ νὰ φυλάξουμε τὸ θησαυρὸ ποὺ μᾶς ἀποκαλύφθηκε στὴ ζωή μας.

Ἑπομένως, ὅταν ὁ Κύριος λέει νὰ μᾶς κάνει «ἁλιεῖς ἀνθρώπων», καταλαβαίνουμε ὅτι πρέπει νὰ γίνουμε ψαράδες. Νὰ ἀρνηθοῦμε δηλαδὴ τὴ δική μας γνώση, ἀρετή, σοφία καὶ νὰ μὴ θεωροῦμε δεδομένο τὸ Θεὸ στὴν καρδιά μας, ἀλλ’ἐν ἐγρηγόρσει πάντοτε, ν’ἀναζητοῦμε τὸ Θεὸ καὶ νὰ συντριβόμαστε. Νὰ μὴν εἴμαστε πολύξεροι. Νὰ θέλουμε ὅλος ὁ κόσμος νὰ σωθεῖ καὶ νὰ πονοῦμε γιὰ τὸν «ἔσχατο ἀδελφό» μας. Ἂν ἡ καρδιά μας δὲν ἀγαπᾶ τὸν ἐκτὸς Ἐκκλησίας, νιώθει ἄνετα ποὺ ὑπάρχουν αἱρετικοί, γιὰ νὰ τοὺς κατατάσσει στοὺς «ἐκτὸς» κι ἐμεῖς καυχιόμαστε πὼς εἴμαστε Ὀρθόδοξοι, μὲ αὐτὸ τὸ ἦθος δὲ θὰ μπορέσουμε ποτὲ κανέναν ἄνθρωπο νὰ «ξυπνήσουμε» καὶ ἐμπνεύσουμε.

Μετὰ πατρικῶν εὐχῶν

Ὁ Ἐπίσκοπός σας